Televizyon izlemenin ve bilgisayar oyunlarının ilk 3 yaş çocuk dil gelişimine olumsuz etkileri olduğunu belirten Anadolu Sağlık Merkezi Çocuk Sağlığı ve Hastalıkları Uzmanı Doç. Dr. Neşe Karaaslan Bıyıklı, ebeveynlere şarkı söylemelerini, tekerleme ve bilmece oyunu oynamalarını ve oyuncak hayvanları konuşturmak gibi yöntemleri öneriyor.
Bilgisayar ve internet çağında doğan Z Kuşağı çocukları teknolojinin faydaları kadar zararlarını da görüyor. Z kuşağı çocukları teknolojinin sunduğu imkanlarla sınır tanımaz bir şekilde dünyayı keşfetse de özellikle 3 yaşına kadar çocuklarda televizyon izlemek, bilgisayar oyunları oynamak dil gelişimini olumsuz etkiliyor.
Geleneksel oyunların neredeyse ortadan kalktığını söyleyen Dr. Bıyıklı, çocuklarda dil gelişiminin 2-5 yaş arası dönemde olduğunu belirterek, dil gelişiminde rol oynayan faktörleri zekanın, işitme ve görsel algının normal olmasının yanı sıra çocuğun yaşadığı çevre ve sosyoekonomik koşullar olarak sıralıyor.
Erişkinlerin erken dönemden itibaren bebekle ilgilenmesi, konuşması, söylediklerini mimiklerle desteklemesi ile bebeğin taklit ederek dili öğrenmeye başladığını belirten Dr. Bıyıklı, özellikle anne tarafından sunulan sözel uyaranların dil gelişimini olumlu yönde desteklediğini söylüyor.
Dr. Bıyıklı, çocukla konuşmanın, oyun oynamanın ve kitap okumanın dil gelişimi için çok önemli olduğunu vurgulayarak, “Ebeveyn çocukla konuşmalı, çocuğu dinlediğini belli etmelidir. Çocuk seslere karşılık verdiğinde cesaretlendirilmeli, memnuniyet belli edilerek olumlu geri bildirim yapılmalıdır. Böylece çocuk öğrenmeye, denemeye teşvik edilmiş olur. Çok kalabalık ve gürültü olmayan yerlerde oyun oynamak, sesler çıkarmak daha uygundur” diye konuşuyor.
Hangi oyun ya da oyuncak dil gelişimine faydalı?
* Şarkı söylemek
* Tekerleme ve bilmeceler söylemek
* Oyuncak telefon, mikrofon gibi konuşma ve şarkı söyleyebilecekleri oyuncaklar
* Birlikte yapılan aktivitelerin anlatılması
* Sayı saymaca (1'den 10’a kadar)
* Resimli kitap okumak, anlatmak, bu sırada sorular sormak. (Köpek nerede? Elmayı gösterir misin? vb.)
* Oyuncak hayvanları ya da kuklaları konuşturmak
Televizyon ve bilgisayar oyunu neden zararlı?
* Çocuğun dil gelişimi olumsuz etkilenir
* Sosyal iletişim becerileri gelişmesi önlenir
* Duygu durumunda olumsuz etkilenme olur (korku, kaygı, hırçınlık gibi)
* Beyin gelişimine olumsuz etki nedeni ile algısal – motor becerilerde; dikkat eksikliği, öğrenme güçlüğü, okumaya isteksizlik gibi gecikme ve sorunlar gelişebilir
* Görme problemleri, duruş bozuklukları, hareketsizlik ve buna bağlı şişmanlık sorunları ortaya çıkabilir
