Zehirlenmeyi neler kolaylaştırır?
- Kalabalık aile
- Aile içi sorunlar
- Anne babanın çok yoğun çalışması, sürekli meşgul olması
- Yeni bir kardeşin doğması
- Yoksulluk
- Taşınma
Zehirlenmelerin yüzde 90’dan fazlası en güvenilir yer olarak bilinen evlerde gerçekleşir. Zehir danışma merkezlerine zehirlenme nedeni ile bildirilen hastaların yüzde 50’den fazlası 5 yaş altındaki çocuklardır. Çocukluk çağı zehirlenmeleri özellikle iki yaş grubunu ilgilendirmektedir: 9 ay – 5 yaş arası ve ergenlik dönemi…
İlk 5 yaş grubunda görülen zehirlenmeler daha çok kaza nedeniyle ve erkek çocuklarda daha sık görülmektedir. Bu yaş grubundaki çocuklar hareketli, merakli ve araştırmacı yapıda oldukları için en riskli grubu oluşturur. Ayrıca her şeyi ağızlarına götürmeye meraklı olmaları ve büyükleri taklit etmeyi sevmeleri de zehirlenmeyi kolaylaştırır. 5 yaş altındaki çocuklarda genellikle tek bir madde ile zehirlenme görülür.
Ergenlik yaş grubunda görülen zehirlenmeler ise daha çok kızlarda görülür ve istemli olarak intihar amaçlı ilaç alımları sonucu oluşur. Ergenlik dönemindeki zehirlenmelerde genellikle birden fazla ilaç alımı söz konusudur.
Zehirlenme hangi maddelerle olur?
- Katı zehirler: İlaçlar, bitkiler, tozlar (deterjan), tablet şeklinde böcek ilaçları
- Sıvı zehirler: Losyonlar, sıvı sabunlar, şuruplar, cila ve boyalar
- Spreyler: Sprey boyalar, böcek ilaçları, temizleyici spreyler
- Görünmeyen zehirler: Gazlar ve buharlar. Kombi- şofben, araç egzos gazı, soba dumanı
Zehirlenmelerde belirtiler alınan maddeye göre çok çeşitlilik gösterir. Kalp hızında artma- azalma, solunum hızında artma- azalma, tansiyon düşmesi veya çıkması, bulantı kusma, bilinç kaybı, havale gibi çeşitli belirtiler görülür.
Bazı ilaçların çok az miktarları bile öldürücü etkiler yapabilir. Tek bir tablet bile bazen bir çocuğun ölümüne neden olabilir. En tehlikeli zehirlenmeye yol açan maddeler: İlaçlar (antidepresanlar, demir içeren ilaçlar, kalp ilaçları, havale ilaçları), yemek borusunda yanık oluşturabilen temizlik maddeleri (lavabo açıcılar, yağ çözücüler, tuvalet taşı temizleyiciler..), karbon monoksit, böcek ilaçları, hidrokarbonlar(mobilya temizleyiciler, tiner..), yabani mantarlar.
Zehirlenme durumunda acil olarak yapılması gerekenler
- Doktorunuzun telefon numarasını kolay ulaşılabilecek bir yerde bulundurun.
- Zehir danışma merkezinin numarasını evde bulundurun. (114- ücretsiz)
- Ambulans numarasını evde bulundurun. (112)
- Öncelikle sakin olun.
- Zehirlenmenin neden kaynaklandığını anlamak için çocuğun çevresinde bulunan tüm ilaçları gözden geçirin.
- Çocuğu tehlikeli ortamdan uzaklaştırın.
- Bilinci kapalı ise nefes alıp almadığını ve nabzını kontrol edin.
- Hayatı tehdit eden bir durum varsa suni solunum ve kalp masajı için hazırlanın.
- Doktorunuzu ararken sakin olmanız ve aşağıdaki bilgileri doğru bir şekilde aktarmanız hayat kurtarıcı olabilir: Çocuğun o andaki bilinç durumu, ilacın tam adı, kaç tablet veya şurup şişesinin ne kadarını içtiği, zehirlenmenin olduğu saat, çocuğun yaşı ve tartısı
Her zehirlenmede kusturma doğru olmayabilir, Sağlık görevlilerine sormadan hiç bir zehirlenmeyi kusturmaya çalışmayınız. Asitli maddelerde, gaz yağı veya eter gibi petrol ürünlerinde kusturmak hastaya faydadan çok zarar verebilir. Ayrıca hastanın bilinci kapalı ise kesinlikle kusturulmamalıdır.
Zehirlenen bir çocukta içtiği maddeye göre tüm sistemleri etkileyen kalıcı hasarlar görülebilir. Bunlar böbrek yetmezliği- dializ hastası olma, kalp yetmezliği, bilinç kayıpları, koma tablosu ve ölümle sonuçlanan çok ciddi tablolar oluşabilir.
Zehirlenmeleri önlemek için aileler nelere dikkat etmeli?
- Hiçbir zaman çocukların önünde ilaç içmeyin. Sizleri taklit edeceklerini unutmayın.
- Çocuklara ilaçları asla şeker diye vermeyin.
- İlaç ve temizlik maddelerini mutlaka kilitli dolaplarda ve çocuğun boyunun erişemeyeceği yükseklikte saklayın.
- Tüm tehlikeli ürünlerin üzerinde etiket olmasına dikkat edin. Zehirli maddeleri asla su bardaklarına koymayın.
- Çocuklarınıza karanlıkta ilaç içirmeyin.
- İlaçları her zaman orijinal paketlerinde saklayın. Tehlikeli temizlik maddelerini (kezzap, eter, tiner..) kola, gazoz şişesi gibi eski içecek şişelerine koymayın.
- Zehirlenmelerin bir bölümü misafirlikte olmaktadır. Misafirliğe gittiğiniz evlerde çocukları mutfak ve banyolarda yalnız bırakmayın. Her aile bu konuda sizin kadar titiz olmayabilir.
- Tehlikeli hiçbir maddeyi buzdolabına koymayın.
- Böcek ve fare zehirlerini açıkta bırakmayın. Bu tip zehirler deriden emilerek kana karışır, çocukların asla dokunmaması gerekir.
- Evdeki bitkilerinizin yapraklarının zehirli olup olmadığını araştırın.
- Kombi şofben soba gibi ısıtıcıların güvenliğini sık sık kontrol edin.
- Evinizi kurşunsuz boya ile boyatın.
Zehirlenme konusunda her zaman olabilecek en kötü ihtimali düşünerek sağlık personellerinden yardım isteyin. Bir tabletten ne zarar gelir veya kusturdum artık tehlikesi kalmadı gibi düşüncelerle hastaneye gitmeyi ertelemeyin. Çocuğunuzun yanında bulduğunuz tüm ilaçları hastaneye giderken yanınıza alın, hangisinden ne kadar içtiği konusunda eksik bilgi vermemeye gayret edin. Zehir danışma merkezinin 24 saat hizmet verdiğini unutmayın.
Çocuk hastalıkları hakkındaki tüm yazılarımızı okumak için tıklayın
