Bu yazımda 'farklı oluş' ile ilgili önleyici tutumların, erken teşhisin ve doğru ebeveyn desteğinin altını çizeceğim. Sonraki yazılarımda down sendromu, otizm, asperger sendromunu ele alacağım.
İlk olarak doktor uyarılarına kulak vermek gerekiyor. Gebe kalma yaşı, eş ile uyum, gebelik öncesinde ve sırasında kullanımı uygun olmayan maddeler, gebenin ruhsal ve fiziksel sağlığı, akraba evliliği gibi tüm etkenler gebe ve bebek sağlığı için çok önemli. Erken teşhis, bu konuda aslında çok hassas bir noktada bulunuyor. Farklı oluş, düzeltilmesi gereken, olumsuz bir durum değil çünkü. Birçok uzman da bunu ebeveynlere açıklamaya çalışıyor. 'Farklı' çocuklarımız için daha kolay, daha uygun koşullar yaratmak ve onları kendi özel oluşları çerçevesinde kabul etmek gerekiyor. 'Farklı' çocuklarımızın bireyselleşmeleri ve bunun için çaba gösterilmesi her şeyden önemli. Şunu da unutmamak gerekiyor; her birey, mümkün olduğunca bir başkasının desteği olmadan hayatını idame ettirebilme becerisini kazanma hakkına sahip. Hepimiz bu bakış açısıyla hareket edersek, 'farklı' çocuklarımızın hayatı bambaşka olabilir. Bu noktada 'farklı' çocuklar kadar ailenin de uzman desteğine ihtiyacı oluyor. Ebeveynlerin 'farklı' çocuklarına doğru zamanda, doğru desteği vermeleriyse şunlara bağlı:
• Bebeği isteyerek dünyaya getirmek
• Bebeğin 'farklı' gelişim gösterdiğini öğrenmeleri durumunda eşlerin birbirlerine desteğini sürdürmesi
• Kolay olmamasına rağmen, uzman desteğiyle durumu kabul etmek. Ancak bu şekilde doğru zamanda, doğru uzmandan, doğru destek alınabiliyor.
• Çocuğunuzun tutum ve davranışlarından hangisinin kişilik özelliği, hangisinin dönemsel, hangisinin içinde bulunduğu durumun belirtileri olduğunun farkında olmak ve bunlara uygun duruş almak. Bazen bir davranışa göz yumarken, gelişimi için bazı davranışların ortadan kalkması bekleniyor. Bu durumlarda uzmanların bireysel-grup çalışmalarının yanı sıra aile ortamındaki destek de belirleyici oluyor.
• Anne ve babanın kendilerini suçlamaması.
• Aynı gelişimi gösteren ya da göstermeyen çocuklarla, çocukları olan ailelerle mümkün olduğunca zaman geçirmek hem çocuklar hem de anne-babalar için önemli.
• Durumla ilgili kurumlarla görüşmek, bu konunun uzmanlarını dinlemek, konu hakkında okumak ve yenilikleri takip etmek aldığınız desteği değerlendirebilmenize ve yorumlayabilmenize, evde de bilinçli destek verebilmenize olanak sağlıyor.
Emily Perl Kingsly’nin ‘Hollanda’ya Hoşgeldiniz!’ başlıklı yazısını okudunuz mu? Cevabınız hayırsa, öncelikle buraya tıklayıp, yazıyı okumanızı tavsiye ederim. Bu yazı, çocuğu öteki çocuklardan farklı gelişim gösteren bir annenin, yolun başındaki hissiyatını oldukça samimi şekilde gözler önüne seriyor.
Bir önerim daha var, ancak bu kitap ne yazık ki henüz Türkçe'ye çevirilmedi. İngilizce okumayı tercih edenlere Mark Haddon'ın "The Curious Incident Of The Dog In The Night Time" adlı kitabını tavsiye ederim. Bu kitabın türü polisiye olarak yazsa da aslında alt metni çok farklı. Yazar diğerlerinden farklı gelişim gösteren bir çocuğun yaşadıklarını, çocuğun penceresinden izleme imkanı tanıyor.
Bu kitaplar çocuğunuzun 'farklı' oluşunu anlamanızda size yol gösterici olabilir. Unutmayın, kabul etmek bu sürecin en önemli adımı!
