Narsisizm nedir?
Çocuk Terapisti Petek Halman, narsisizmi şöyle tanımlıyor: "Narsisizm, kişinin kendini diğerlerinden üstün ve ayrıcalıklı olarak değerlendirdiği, başkalarının duygu ve düşüncelerini önemsemeden ve saygı göstermeden kendine saygı duyulmasını beklediği bir kişilik örüntüsünü ifade ediyor. Narsist, tek doğrunun kendi doğrusu olduğunu iddia eder ve kimsenin onu eleştirme hakkının olmadığı inancını benimsemiştir. Her zaman en başarılı olmak adına çok fazla çaba gösterir ve oldukça hırslıdır. Narsistler bu kişilik yapıları sebebiyle oldukça zor bireylerdir ve gerek ev ortamında gerekse iş ortamında etraflarındaki insanların kendilerine hayranlıkla yaklaşmasını, davranışlarını onaylamalarını ve kendilerine sürekli ilgi göstermelerini beklerler. Oysa bu taleplerinin karşılığını verme konusunda isteksizdirler."
Narsist annenin çocuğuyla ilişkisi nasıl olur?
Halman, bu kişilik yapısına göre narsist ebeveynin çocuğuyla olan ilişkisini şöyle tanımlıyor: "Narsist bireyler, eşleri ve etrafındaki diğer insanlarla olduğu gibi, çocuklarıyla da gücün kendilerinde olduğu ve birçok kuralın kendileri tarafından koyulduğu bir ilişki içine girmek ister. Daha en başından birinin hayatı üzerinde üstünlük kurma ve kontrol sahibi olma düşüncesi bir narsist için önemli bir doyum kaynağı. Narsist bir annenin çocuğu, kendisinden talep edildiği gibi, hayatı boyunca annesinin yansıması olarak var olmak için uğraşır. Burada annenin eleştiriye hiçbir zaman açık olmayan kişiliği çocuk üzerinden korunur. Bu durumda çocuk, annesinden yeterli sevgi ve onay alabilmek için üstüne giydiği ama hiçbir zaman kendisine ait olamayacak birtakım kişilik örüntülerini kabul etmek durumunda kalır. Eğer kabul etmezse ve kendi istek ve amaçları doğrultusunda hareket ederse anne tarafından reddedilme veya cezalandırılma riskiyle karşı karşıya kalacağını düşünür." Buna göre narsist annenin çocuğu bireyselleşmekte zorlanır, annesinden kopamaz ve bu durum çocukta endişe yaratır. Yani bir bakıma çocuk bu durumdan çıkamaz. (İyi anne çocuk ilişkisi nasıl kurulur? başlıklı yazımızı da okumanızı öneriyoruz.)
Sürekli güzel olduğunu duyan çocuk nasıl hissediyor?
Halman’a göre böyle bir yapının içinde bulunan çocuk, annenin beklentilerini karşılamak adına yoğun çaba göstererek, sık sık kendine dönüyor. Yetersizlik ve endişe duygularıyla başa çıkmaya çalışıyor. Çünkü bir yandan annenin talep ve beklentilerini karşılamak üzere çabalarken; diğer taraftan onun yeterli ilgi ve onayını alamıyor. Halman şöyle devam ediyor: "Narsist anne ve çocuğu arasındaki bağ çoğu zaman kırılgan bir yapıda oluyor. Bunun en önemli sebebi çocuğun koşulsuz ve devamlı sevildiğine dair birtakım şüphelere kapılmasından ileri geliyor. Annenin sevgisinin devamlı olabilmesi için çocuğun ona olan bağlılığının da aynı düzeyde sürmesi şartı var. Narsist annelerin çocukları, yetişkinliklerinde kurdukları romantik ilişkilerde de annelerine benzer özelliklere sahip kişileri tercih etme eğiliminde olabiliyor. Tamamen iyi ve yeterli olmadıklarına dair görüşleri sağlıklı ilişkiler kurmalarını engelleyebileceği gibi onları, eleştirel ve dengesiz bireylere yönlendirebiliyor. Bu durumda ilişkideki temel görevleri eskiden olduğu gibi, kendi ihtiyaçlarını göz ardı ederek başkalarını mutlu etmek oluyor. Ancak bu tür bireyler bir dönem terapi alır veya hayatlarını değiştirecek önemli bir deneyim yaşarlarsa, devamlı olarak başkalarını mutlu etmek üzerine kurulu olan bu örüntüden kurtulabilirler."
