Yeditepe Üniversitesi Tıbbi Onkoloji Bilim Dalı Başkanı Prof. Dr. Başak Oyan Uluç, tüm dünyada olduğu gibi Türkiye’de de kanser görülme sıklığının yıllara oranla arttığını belirterek, 2015 yılında dünyada ölüm sebepleri içinde kanserin birinci sıraya çıkacağına dikkat çekti.
Kanser hastalığı neden yaygınlaşıyor?
Kanser sıklığındaki artışın en önemli üç sebebini yaşlı nüfustaki artış, tütün kullanımı ve obezite olduğunu vurgulayan Prof. Dr. Uluç, tüm kanser türlerinin üçte birine sebebin, sigara olduğunu söyledi.
Türkiye’de erkeklerde en sık akciğer, prostat ve mesane kanseri görüldüğünü belirten Prof. Dr. Uluç, “Kadınlarda ise sırasıyla meme, tiroid ve kolorektal kanserleri en sık görülenler arasında yer alıyor. Kansere bağlı ölümlerde akciğer kanseri ilk sırada iken, bunu mide, lösemi - lenfoma, kolon ve pankreas kanseri izliyor” dedi.
Erken teşhis için tarama şart!
Kanserde erken teşhis için tarama yapılması çok önemli. Özellikle meme, kalın bağırsak ve rahim ağzı kanserlerini erken dönemde yakalamak için tarama ihmal edilmemeli. Prostat kanseri için tarama yapılması konusunun ise tartışmaları hala devam ediyor. Hatta artık meme, kalın bağırsak ve rahim ağzı kanseri dışında son yıllarda akciğer kanseri de tarama yapılması önerilen kanserler arasına girdi.
Hangi kanser türü için nasıl bir tarama yapılması gerekir? İşte kanser tarama türleri:
- Akciğer kanseri
Akciğer kanseri taraması, 55-74 yaşında olup, en az 30 paket-yıl sigara içmiş olan (sigara içilen yıl sayısı ile günde içilen paket sayısının çarpımı ile hesaplanır), halen sigara içmekte olan veya sigara içmeyi son 15 yıl içinde bırakmış kişilere yapılmalı. Tarama yılda bir kez düşük doz akciğer tomografisi ile yapılıyor.
- Meme kanseri
Standart riskli kadınlarda meme kanseri taraması için 40 yaşından sonra yıllık mamografi ve yılda bir doktor muayenesi yapılmalı. 25 yaşından itibaren kadınların kendi memelerini muayene etmeleri ve 25-40 yaş arası 1-3 yılda bir doktor muayenesi yaptırmaları öneriliyor.
- Kalın bağırsak kanseri
Ülkemizde kanser taramasında en fazla ihmal edilen kanser çeşidi, kalın bağırsak kanseridir. Kalın bağırsak kanseri taraması için kolonoskopi en ideal tarama yöntemidir. Standart riskli kişilerde 50 yaşından itibaren önerilmeli. Normal olması durumunda 10 yıl sonra tekrarı önerilir. Kolonoskopiye alteratif yöntem yılda bir gaitada gizli kan bakılması ve ek olarak 5 yılda bir rektosigmoidoskopi yapılmasıdır.
- Rahim ağzı kanseri
Rahim ağzı kanseri için önerilen tarama yöntemi servikal smear yapılmasıdır. 21 yaşından itibaren tüm kadınlara 3 yılda bir yapılması öneriliyor. 30 yaşından itibaren servikal smear yapılmasına ek olarak HPV (human papilloma virüsü) testi yapılması durumunda tarama aralıkları 5 yıla çıkartılabilir.
- Prostat kanseri
Prostat kanseri erkeklerde en sık görülen kanser olmasına rağmen, hastaların önemli bölümünde hayati risk yaratmaz. Hayati risk yaratmayacak bir hastalığın taramada saptanması sonrası yapılacak tedaviler komplikasyonlara sebep olarak hastanın yaşam kalitesinin bozulmasına sebep olabilir. Bu nedenle prostat kanseri taramasının olası yarar ve zararlarının kişiye anlatılması sonrası, isteyenlere kanda PSA düzeyi bakılarak tarama yapılması önerilir.
- Meme kanseri
