murat yanki
@Pudra özel haberidir, izinsiz kullanılamaz.

Noel Baba'nın hikayesi

Yılbaşında kırmızı kıyafetleri ve şapkasıyla evlerin bacasından girerek çocuklara hediye bıraktığına inanılan efsanevi Noel Baba'nın öyküsünü Murat Yankı Pudra.com için yazdı.

Noel ve yılbaşı heyecanı gündemimizde. Bu nedenle tarihsel süreçte Noel ve Noel Baba geleneğini bu yazımda anlatmak istedim. İlk olarak "noel"in etimolojik olarak değişik dillerdeki adlandırmalarından ve kökeninden bahsedeceğim.

Noel Baba'nın hikayesi

"Noel" yani doğum anlamına gelen sözcük ilk kez genesis şeklinde, Musevilerin kutsal kitabı olan ve iki bölümden oluşan İncil’in de Eski Ahit adıyla ilk bölümünü ifade eden Tevrat’ta karşımıza çıkar. Bölümün adı "yaratılış" yani doğum anlamına gelir. Burada asıl kelime kökü de nesis, nisos olan bölümdür. Bu bölüm daha sonra Noel olur.

Tevrat’ın toprakları olan Ortadoğu’dan Yunanistan’daki antik Olimpos Dağı’na atladığımızda pek çok mitolojik tanrıyla karşılaşırız. Bunlardan biri ve konumuzu ilgilendireni Dionysos. Şarabın ve tiyatronun tanrısı Dionysos, çok tanrılı dönemin inanışına göre Trakya’da doğmuş, sonrasında da periler onu Batı Anadolu’ya, Büyük Menderes Irmağı vadisindeki Nysa kentine getirmişler. Nitekim ona adanan eski dönemlerin en önemli tapınakları da Batı Anadolu’da bulunur. Örneğin İzmir Sığacık yakınlarındaki, günümüzde sütunları görülebilen Dionysos tapınağı antik dönemin en büyüğü olarak bilinir.
olimpos dagi yunanistan noel baba yilbasiOlimpos Dağı / Yunanistan

Dionysos’un adına baktığımızda yine "nisos" veya "nesis" bölümünü görürüz. Yine bir yaradılış, bir doğum vardır. Gerçekten de, belki de Yunan mitolojisine göre biraz maceralı bir şekilde gerçekleştiğinden, Dionysos betimlemelerinde en çok onun doğum sahnesi görülür. Tıpkı Hazreti İsa gibi. Dionysos’un doğum sahnelerinde gördüğümüz elinde havlu tutan, bir banyo teknesinin yanıbaşındaki iki kadını daha sonraki dönemde aynen Hazreti İsa’nın doğum sahnelerinde de aynı şekilde görürüz. Yalnızca kadınlar değil, her iki doğum sahnesi birbirine tümüyle benzer. Bu, isminde doğumu bulunduran, daha sonra noel haline gelecek bir yaratılış sahnesini ifade eder.

M.S. 270’lerde Batı Anadolu’nun Likya Bölgesi’ndeki Patara kentinde doğar Nicolas. Daha sonra Noel Baba olup, reklamlarda bile oynayacağını nereden bilecek? Ya da bacalardan düşeceğini? Şimdilerde gördüğümüzün aksine sıcacık bir bölgenin fanila ve külotla dolaşan bir çocuğu olarak Akdeniz kıyısında büyür, papaz olan amcasının peşi sıra gezer, ondan çok etkilenir ve onun gibi papaz olmaya karar verir. Olur da. Görev yeri ise hemen yakındaki Myra olarak belirlenir. Kısa sürede kişiliğiyle, hatta gerçekleştirdiği düşünülen mucizeleriyle dikkat çeker, saygı görmeye başlar. Akdeniz’in denizciler için en tehlikeli, gemilerin dalgalara kapılıp battığı bölgesinde görev yapar. Burası halen dünyanın en eski batığı olarak bilinen ve Bodrum Sualtı Arkeoloji Müzesi’nde sergilenen Uluburun batığının da bulunduğu bölgedir. Mucizeler yaratan papaz Nicolas gemicilerin umudu olur ve fırtınalı havalarda denizciler onun ikonalarını denize atarak fırtınanın duracağını düşünürler, dolayısıyla sefere çıkarken onun ikonalarını mutlaka yanlarında bulundururlar. Aynen çok tanrılı dönemde tanrı Poseidon’la yaptıkları gibi, tanrı Poseidon adeta başka bir kimliğe bürünür. Tıpkı daha önce sözünü ettiğimiz Hazreti isa ve tanrı Dionysos benzerliği gibi.

Papaz Nikolas özellikle çocukları çok sever, onlara türlü sürprizler yapıp hediyeler verir. Fakir bir kadının evlenmek için drahoma parası bulamayan üç kızına bir gece evlerine girip gizlice hediyeler bırakır. Bu, onun daha da tanınmasını sağlar. Gerçekleştirdiği pek çok mucizenin sonunda aziz ilan edilir. Hayata gözlerini görev yaptığı Myra’da yumar, Pataralı doğar ama Myra’lı Aziz Nicolas olarak bilinir.
bari italya yilbasi noel babaBari / İtalya

Batı uygarlığı peşini bırakmaz onun. Böyle bir sembole gereksinimi vardır Batı Kilisesi’nin. Yüzyıllar sonra, Güney İtalya’nın Bari kentinden gelen denizciler bir gece gizlice Aziz Nikola’nın mezarının bulunduğu kiliseye girer ve onun kemiklerini çalarak İtalya’ya götürürler. Akdeniz’in doğusundaki tehlikeli denizden, Akdeniz'in ortasındaki tehlikeli sulara gider kemikleri ve orada da adına bir kilise inşa edilir. Artık Myra’lı olarak da değil, Bari’li yani İtalyan Aziz Nikola olarak tanınmaya başlanır. Sonrası oldukça karanlık. Yüzyıllar sonra nasıl olur da Saint Nicolas Santa Claus adında kuzeyli, kırmızı elbiseli nur yüzlü bir ihtiyar olur, kimse bilmez. Ticari başarısı tartışmasız olan İtalya’nın başarısı mıdır acaba onu adeta Kuzey’e paketleyip satmak? Kimse bilmez ama bizim Antalyalı batı uygarlığının bir ikonu haline gelir.

Aziz Nicolas’nın Hazreti İsa’nın doğum günüyle birleştirilmesi ise çok daha sonraki bir olay. 19. yüzyıl başlarında olur. Aslında Hazreti İsa da büyük olasılıkla kışın doğmamış. Zira İncil’de onun doğduğu zaman kuzuların var olduğu ve çobanların sürüleriyle dışarıda gezdikleri yazar. O halde doğumu ilkbahar veya yaz başı olmalı. Ancak doğum, karanlığın bitip aydınlığın başlaması anlamına gelir. O da en kısa günden sonra ışığın artması demektir yani 21 Aralık'tan 4 gün sonrası. Madem doğumdan ve bebekten söz ediyoruz, ona en yakın aziz de çocuklara yakınlığıyla bilinen Nicolas’dır. Dolayısıyla kurgu tamanlanmıştır artık. Aziz Nikolas, Hazreti İsa’nın temsili doğum gününün kişiliği olur.
myra kenti noel baba yilbasiMyra / Antalya

Ne öykü değil mi? Antalya’dan başlayıp tüm dünyayı dolaşır. Günümüzde ise ne yazık ki noel zamanlarında Noel Baba olarak bilinen Aziz Nikolas’nın doğduğu Likya topraklarına gitmek hiç birimizin aklına gelmez. Oysa ki O’nun halen iş gören çok güzel kilisesi ve ruhu Myra’da. Myra ise günümüzde Demre olarak adlandırılmış. Myra kenti ziyaretçilere yalnızca Noel Baba’nın anılarını taşıyan kiliseyi değil, Hıristiyanlık öncesine tarihlenen, Anadolu’nun en güzel kaya mezarlarını ve enfes bir Roma tiyatrosu sunuyor. Onun doğup büyüdüğü Patara ise tarihin ilk demokratik kentlerinden biri olma özelliğiyle dikkat çekiyor, antik zamanlarda tüm dünyaya örnek olan Likya, demokrasinin doğduğu yer olarak biliniyor. Ne dersiniz bu soğuk kış günlerinde Noel babanın izini Avrupa’da değil de doğduğu topraklarda sürmeye?


 
POPÜLER GALERİLER
gelinlik modelleri pudra
mac mbfwi pioneering designersi 10
lenzing ecovero mehtap elaidi mbfwi 01
korean beauty kore guzellik sirlari
new york fashion week 26
paris fashion week pudra 12
mac mbfwi pioneering designersi 10
oleg cassini collection 2117 2
EN YENİLER