Candida nasıl ortaya çıkıyor?
Candida Albicans, ağız, vajina ve bağırsak floramızda zaten varolan bir mikroorganizma gurubu. Bu florada yer alan Candida Albicans grubu, çeşitli nedenlerden dolayı artmaya başladığı zaman bağırsak duvarını inceltiyor ve buradan aşarak dolaşım sistemimize dahil oluyor ve kan yoluyla vücudumuzun çeşitli bölgelerine zehirli atıklar bırakıyor. Bu zehirli atıklar vücudumuzdaki bazı doku ve organlarda hasara yol açıyor. Bağışıklık sistemimiz ne kadar zayıflarsa, bağırsak florası ne kadar güçsüz düşerse Candida’nın oluşması o kadar kolaylaşıyor. Bunun sonucunda vajinal mantar gibi bildiğimiz birçok farklı mantar enfeksiyonuyla (Candidiyozis) karşı karşıya kalıyoruz. Peki o halde bu mikroorganizma grubunu bir anda çoğaltan ve toksik hale getiren nedir? Elbette ki birden fazla dış faktör söz konusu.
Candida Albicans'ın mikroskop altındaki görüntüsü
Candidiyozis oluşumuna sebep olan faktörler
- Antibiyotikler: Fazla ve yanlış antibiyotik kullanımı bağırsak florasını bozan en önemli faktörlerin başında geliyor. Antibiyotik kullanımı sonucunda buradaki faydalı bakteriler ölüyor ve Candida’nın çoğalması için uygun bir ortam oluşuyor. (Antibiyotik kullanırken dikkat! başlıklı yazımızı da okumanızı öneriyoruz.)
- Doğum kontrol hapı ve hormon tedavileri: Doğum kontrol hapı ve her türlü hormon tedavisi bağışıklık sistemini etkiliyor, bu da Candida oluşumunda bir etken.
- Hamilelik: Hamilelik döneminde de Candida riski var. Emzirmeye devam etmek çok önemli çünkü emzirmenin enfeksiyondan koruyucu etkisi var.
- Stres ve uykusuzluk: Nasıl ki Candida bağışıklık sisteminin en hassas zamanlarını bekliyorsa, stres ve uykusuz kalmak buna en çok zemin hazırlayan faktörlerden.
- Diyabet
- Alkol, kafein ve sigara
- Yanlış diyet ve beslenme alışkanlıkları
Candida mantarı nasıl belirtiler gösteriyor?
Belirttiğimiz gibi Candida genel olarak genital bölge mantarı olarak bilinse de aslında sıklıkla bağırsak florası, ağız florası ve tırnaklar gibi vücudun farklı doku ve bölgelerinde de kendini gösteriyor. Bu sebeple en sık görüldüğü vajina, bağırsak ve ağızda oluşan Candida’nın semptomlarını ayrı ayrı belirtmekte fayda var.Genital bölgede oluşan Candida mantarı belirtileri (Vajinal mantar)
Vajinal mantarın ne olduğunu, nasıl tedavi edilebileceğini daha önce ele aldığımız Vajinal mantar enfeksiyonunu neler tetikler? başlıklı haberimizde değinmiştik. Femical Kadın Sağlığı Merkezi’nden Doç. Dr. Tolga Ergin şöyle sıralayor:- Kaşıntı ve vajinada yanma hissi
- Dış genital organlarda meydana gelen kızarıklık ve ödem
- Beyaz renkli, kokusuz, süt kesiği kıvamında akıntı
- İdrar yaparken yanma, idrarın değdiği bölgelerde sızlama ve cinsel ilişki esnasında ağrı
Bağırsakta oluşan Candida mantarı belirtileri
Bağırsakta oluşan Candida kendini hemen ve çok net bir şekilde belli etmiyor, bu sebeple tanısı zaman alıyor. Candidiyozis belirtilerini Dr. Tijen Acarkan, kendi web sitesinde yayınladığı makalede şöyle sıralıyor:- Depresyon, anksiyete, muhakeme zorluğu, depresyon, sinirlilik hali, konsantrasyon güçlüğü
- Kabızlık, diyare, karın bölgesinde gaz, mide ekşimesi, buna bağlı boğaz yanması, hazımsızlık, bağırsak krampları sebebi ile karın ağrısı, anüste kaşıntı, iritabl bağırsak sendromu benzeri şikayetlerin olması
- Karaciğer enzimlerinde artış, pankreas enzimlerinde azalma, şişmanlama, kilo verememe
- Şeker açlığı
- Halitozis (ağız kokusu), diş ve diş eti hastalıkları, oral aftlar
- Kronik yorgunluk, uyku bozuklukları, bitkinlik, enerji eksikliği, tükenmişlik hissi, keyifsizlik
- Kronik ağrılar, migren, kas kasılmaları, eklemlerde ağrı ve şişkinlik
- Akne ve cilt döküntüleri
- İdrar yolları şikayetleri
- Erkeklerde prostatit, iktidarsızlık,
- Çocuklarda hiperaktivite, öğrenme ve davranış bozuklukları, iştahsızlık, tekrarlayan kulak enfeksiyonları
Ağız florasında oluşan Candida mantarı belirtileri
Ağız florasında oluşan Candida şu belirtilerle kendini gösteriyor.- Ağzın içinde, iç yanaklarda ve dilde beyaz kremsi dokuda yaralar, aftlar
- Yutarken güçlük
- Diş fırçalama ve ağız bakımı sırasında kanama
- Dudak kenarlarında çatlama
Candida mantarı insandan insana bulaşır mı?
Candida Albicans genellikle başkasına bulaşmaz. Bu mantar her insanın vücudunda bulunduğu için, kişinin kendi bağışıklık sisteminin zayıflaması sonucu ortaya çıkar. Vajinal mantar ise çok nadir cinsel ilişkiyle bulaşabilir ancak bir kadında vajinal mantar olması için illa ki cinsel ilişkiye girmesi gerekmiyor. Hayatında hiç cinsel ilişki yaşamamış kişilerde de vajinal mantar görülüyor. (Erkeğin cinsel yolla bulaştırdığı hastalıklar başlıklı yazımız da ilginizi çekebilir.)
Candida mantarından korunmak için ne yapmak gerekiyor?
Candida mantar hastalığından korunmanın başlıca en önemli yolu bağışıklık sistemimizi hep güçlü tutmak. Bunun için de günde en az 7 saat uyumak, her gün aynı saatte uyuyup, uyanmak ve düzenli bir yaşam tarzı belirlemek gerekiyor. Her hastalığın başlıca faktörlerinden biri olan stresten mümkün olduğunca uzak durmak da önemli. Dişlerinizi her gün mutlaka fırçalayın. Genital bölgenin pH dengesini bozacak her türlü sabun ve kozmetikten kaçının. Genital bölge temizliğinizi sadece suyla yapmalısınız. Eğer antibiyotik kullanacaksanız bunu doktor kontrolünde, gerektiği kadar ve bilinçli yapın. Antibiyotik tedavisi sırasında doktorunuza danışarak mantar önleyici bir ilaç kullanabilirsiniz. Candida mantarından korunmak için altın kural ise, probiyotik yönünden zengin ve iyi beslenme. Bu yüzden her gün tüketmeniz gereken doğal probiyotikleri unutmamanızı tavsiye ediyoruz.Candida mantarından korunmak için nasıl beslenmek gerekiyor?
Candida mantarından korunmak veya tedavi etmek için sağlıklı bir beslenme alışkanlığı oturtmak gerekiyor. Öncelikle mümkün olduğunca şeker içermeyen bir beslenme şekli en doğrusu çünkü Candida, büyüyüp gelişmek için şekere ihtiyaç duyuyor. Ne kadar çok şekerli beslenirsek Candida’yı da o kadar beslemiş oluyoruz. "The Candida Diet Program" kitabının yazarı Lisa Richards öncelikle kısa bir detoks programı uygulayarak bağırsak florasını temizlemek ardından Candida’yla savaşan yiyecekleri tüketmeye başlamak gerektiğini söylüyor. "Candida diyetini uygularken yüksek glisemik indeksi olan her türlü besinden kaçınmakta fayda var. Meyveler, nişastalı sebzeler, kafein ve alkol uzak durulması gerekenler." Candida mantarından korunmak ve hastalığı tedavi etmek için özellikle şunları yiyin:- Sarımsak
- Elma sirkesi
- Yoğurt, kefir, turşu ve doğal probiyotikler
- Tam tahıllı ekmek ve ürünler
- Baklagiller
- Kümes hayvanlarının eti ve balık
- B, E, C, D, E, K vitaminleri, kalsiyum ve magnezyum bakımından zengin gıdalar
